Zaailingen dood! - Als je planten uit zaad kweekt in je huis of een kas, kun je in de loop van de jaren op een bepaald moment de ziekte tegenkomen die bekend staat als "demping". Dempen is een term die vaak wordt gebruikt om de plotselinge dood van zaailingen aan te duiden. Deze wordt vaak veroorzaakt door een bodemschimmel die, dankzij de voedingsstoffen uit een ontkiemend zaadje, wordt gestimuleerd om te groeien. Als je zelf groente kweekt uit zaad, is het zeker handig om te weten wat demping is, hoe je het kunt herkennen.
Deze vreemde schimmelziekte is verontrustend omdat je zaailingen er op een dag goed uitzien en de volgende dag, als de infectie begint, ze kunnen opzwellen, verkleuren, voorover buigen, rotten en afsterven.
Je zult niet echt een schimmel zien, maar in plaats daarvan een groep symptomen opmerken die erop wijzen dat deze aanwezig is.
Hoewel er geen remedie is voor aangetaste zaailingen, zijn er dingen die je in de toekomst kunt doen om de kans op verdamping te verkleinen.
Wat is demping bij zaailingen?
Demping is een verzamelnaam voor ziekten (of symptomen van ziekten) veroorzaakt door schimmels en andere ziekteverwekkers in de bodem. Het kan ook voorkomen in zaden en water.
Hoewel het meestal een schimmelziekte (of verschillende schimmelziekten) is, worden enkele van de meest voorkomende vormen van demping in feite veroorzaakt door verschillende micro-organismen die oomyceten worden genoemd. Oomycetes, ook bekend als "waterschimmels", zijn geen schimmels, maar hebben enkele gemeenschappelijke kenmerken met schimmels, waaronder reproductie door sporen.
Samen vormen schimmels en oomyceten de belangrijkste oorzaak van demping, waarbij ze soms samenwerken om meer schade aan te richten dan ze alleen zouden kunnen.
Enkele veel voorkomende zijn Fusarium (schimmels) en Pythium (oomyceten), elk met honderden verschillende soorten. Elke keer dat een plantenziekte sporen bevat, zoals bij stokroosroest, weten we dat het een wijdverbreid, onmogelijk te beheersen probleem zal zijn.
Hoe ziet demping bij zaailingen eruit?
Dus, hoe ziet demping eruit? Dit hangt vaak af van de specifieke schimmel.
- Over het algemeen worden geïnfecteerde zaden zacht of papperig en worden ze bruin tot zwart van kleur.
- Zaden die al zijn ontkiemd, ontwikkelen bruine, met water doordrenkte vlekken.
Zaden kunnen worden geïnfecteerd zodra vocht de zaadhuid binnendringt of later als de groei begint.
- De anders gezond uitziende zaailing zal verkleuren of plotseling verwelken, of gewoon instorten en sterven.
- Andere tekenen van demping zijn onder meer dwerggroei, lage groeikracht of verwelking.
- Gebladerte van planten kan vergelen en voortijdig vallen.
- De wortels van een zieke plant zullen bruin of zwart lijken met tekenen van doorweekt water.
Is mos een teken van demping?
Demping wordt vaak geassocieerd met groene algen die op het oppervlak van potgrond groeien. Dit komt omdat zowel demping als algen de voorkeur geven aan vochtige groeiomstandigheden, maar je kunt het een zonder het ander hebben.
Ze lopen langzaam leeg en kunnen tot ver in de lente drassig blijven. Als ze uiteindelijk zijn uitgedroogd, worden ze vaak hard en klonterig en barst het oppervlak in platte platen.
Gebrek aan porieruimte betekent dat kleigronden over het algemeen weinig organische stof en microbiële activiteit bevatten.
Hoe kan je demping bij zaden herkennen
Demping kan in elk stadium van invloed zijn op zaden en zaailingen - soms zonder dat we het ooit weten.
- Als zaden worden aangetast, zullen ze mogelijk nooit ontkiemen. We mogen aannemen dat de zaden blindgangers waren, maar het zou de ziekte kunnen zijn die de groei stopte.
- Wanneer zaailingen opkomen, kan demping de zaden aan de grondlijn rotten of verwelken. Als je goed kijkt, kan het lijken alsof de stengels zijn afgesneden.
- Zowel eerste embryonale bladeren (zaadlobben) als echte bladeren kunnen bruin of groengrijs worden.
- Stengels kunnen opzwellen met een smal, draadachtig gedeelte. De meeste telers merken misschien niets totdat hun zaailingen zich omvouwen en niet meer rechtop kunnen staan.
- Onder de grond kunnen de wortels aan het rotten zijn, en nogmaals, we vermoeden niets totdat de zaailingen beginnen af te sterven.
- Zodra de zaailingen gedempt zijn, is het einde oefening. Ze zullen niet herstellen en het is tijd om alle aangetaste potgrond en planten te verwijderen.
Het volgen van de onderstaande preventietips kan toekomstige problemen helpen verminderen.
Demping bij zaailingen voorkomen?
Voordat we ingaan op mogelijke preventieve maatregelen, is de trieste waarheid dat demping een hardnekkig probleem is voor telers over de hele wereld.
Sporen zijn namelijk overal.
Zoals een recent onderzoek artikel het verwoordde: "Ondanks een lange geschiedenis en een aantal onderzoeken naar demping, vormt het nog steeds een van de moeilijkste problemen die zowel in de kwekerijen als op het veld moeten worden aangepakt. Er is geen land of geografisch gebied zonder dempingsproblemen op een aantal economisch belangrijke gewassen.”
Het is eerlijk om te zeggen dat als zij het niet kunnen voorkomen, wij het ook niet kunnen, maar er zijn dingen die we kunnen doen om het minder waarschijnlijk te maken.
Het doel is om het aantal pathogene schimmels en oomyceten te verminderen door omstandigheden te vermijden die hen helpen gedijen.
Alle fundamentele stappen voor het starten van zaden binnenshuis kunnen helpen.
Dit houdt in:
- het zaaien van zaden op de aanbevolen diepte
- het verstrekken van de juiste hoeveelheid water (niet te veel of te weinig)
- goede luchtstroom (zuurstof)
- geschikte kamer- en bodemtemperaturen
- voldoende licht
- voedingsstoffen, enzovoort.
Hier zijn enkele preventieve maatregelen tegen demping in de toekomst:
1 Reinig jouw benodigdheden voor gebruik
Reinig jouw gereedschap en dienbladen altijd met zeep, water en bleekmiddel (4 theelepels bleekmiddel per liter water) voor gebruik.
2 Gebruik de juiste potgrond of een startmix voor zaden
We gebruiken geschikte potgrond of zaadstartmix voor het starten van zaden, omdat ze verschillende voordelen bieden ten opzichte van tuingrond.
Hoewel het een hele klus is om te denken dat ze echt sporenvrije potgrond in de zak hebben, is het zeker niet steriel als de zak eenmaal open is (onthoud dat er overal sporen zijn), maar het is nog steeds beter dan tuinaarde voor meerdere redenen.
Deze mengsels in zakken bevatten minder ziekteverwekkers, zijn minder gastvrij voor hen en elimineren een aantal andere stressfactoren waarmee zaailingen te maken kunnen krijgen.
3 Vermijd vochtige omstandigheden
Zowel schimmels als oomyceten gedijen doorgaans goed in natte omstandigheden.
Zorg ervoor dat jouw kweekbakken drainagegaten hebben om te voorkomen dat water zich ophoopt.
Geef voldoende water om de grond vochtig, maar niet nat te houden.
Als je vochtkoepels gebruikt, overdrijf het dan niet. Koepels kunnen helpen vocht vast te houden tijdens het ontkiemen, maar langdurig gebruik stimuleert overmatige vochtigheid en vocht. Zodra je zaden ontkiemen, haal je de koepels eraf.
4 Zorg voor een goede luchtstroom
Een slechte luchtstroom is een uitnodiging voor ziekteverwekkers.
Dun je zaailingen uit om een goede luchtstroom tussen de planten mogelijk te maken.
Wat te doen als je demping bij de zaden vermoedt?
Als je zaailingen doodgaan en de demping de oorzaak is, zullen ze niet herstellen.
Verwijder eventueel aangetaste zaden en hun aarde (potgrond) om de kans op verspreiding te verkleinen.
Reinig en desinfecteer gereedschappen en benodigdheden voor het volgende gebruik.
Lees ook 10 manieren om Phytopthora te voorkomen en beheersen
