Brandnetels, die prikkelplanten waar je soms liever met een grote boog omheen loopt, kunnen verrassend nuttig zijn in de tuin. Ze trekken allerlei insecten aan, zijn eetbaar en zitten ook nog eens vol gezondheidsvoordelen. Als je ze een klein hoekje geeft, kunnen ze eigenlijk alleen maar goed doen. Maar… wat doe je als die brandnetels ineens overal opduiken en je tuin overnemen? Laten we eens kijken naar hoe je deze prikkelplant kunt waarderen én onder controle kunt houden.
Brandnetels in je tuin hebben veel voordelen!
Brandnetels zijn een favoriet onder een aantal nuttige insecten. Ze trekken bijvoorbeeld vlindersoorten aan, zoals de dagpauwoog en kleine vos. Deze vlinders leggen graag hun eitjes op de bladeren van brandnetels, en de rupsen voeden zich vervolgens ermee. Ook andere insecten zoals lieveheersbeestjes en bijen vinden brandnetels fijn. Vooral de bloemen van de brandnetel trekken bijen aan, en dat is goed nieuws voor je tuin, want bijen helpen bij het bestuiven van andere planten. Zo draag je bij aan de biodiversiteit in je tuin én krijg je een levendige tuin vol mooie beestjes.
Een ander groot voordeel van brandnetels is dat je er makkelijk brandnetelgier van kunt maken. Dit is een krachtige meststof vol stikstof en mineralen, waar je planten dol op zijn. Het werkt als een echte groeibevorderaar en maakt je planten sterker en gezonder. Om brandnetelgier te maken, doe je een flinke bos brandnetels in een emmer water, laat dit ongeveer twee weken staan en roer dagelijks even om. Het stinkt behoorlijk, maar als je het mengsel daarna verdunt met water, heb je een supervoeding voor je tuinplanten. Perfect voor de moestuin en voor bloemen die wel een oppepper kunnen gebruiken.
Ook voor je gezondheid zijn brandnetels nuttig
Niet alleen voor de tuin, maar ook voor jezelf kunnen brandnetels waardevol zijn. Deze plant zit vol vitamines en mineralen, waaronder ijzer, calcium en vitamine C. Brandnetels hebben een bloedzuiverende werking en kunnen je immuunsysteem versterken. Hier zijn een paar manieren waarop je brandnetels kunt gebruiken:
Brandnetelsoep is verrassend lekker en makkelijk te maken!
Gebruik de jonge, zachte blaadjes van de plant – die hebben een milde smaak die een beetje doet denken aan spinazie. Kook een soep met wat ui, knoflook en aardappelen, pureer alles en je hebt een gezonde soep die vol zit met vitamines. Perfect voor de lente en ook nog eens budgetvriendelijk!
Brandnetelthee is een ideale manier om de voordelen van brandnetels binnen te krijgen
Pluk een paar blaadjes (met handschoenen!) en droog ze om er thee van te maken. Brandnetelthee is goed voor de huid, helpt tegen ontstekingen en werkt ontgiftend. Het is ook een leuke variatie als je normaal altijd dezelfde theesmaken drinkt.
Brandnetels kun je gewoon in je groene smoothie gooien!
Was de blaadjes even goed en gooi ze in de blender met wat banaan, appel en andere groenten of fruit naar keuze. Je smoothie krijgt er een gezonde kick van en het is een originele manier om brandnetels te gebruiken.
Let op dat brandnetels niet de hele tuin overnemen
Natuurlijk hebben brandnetels ook een keerzijde: ze groeien als een speer en kunnen snel je hele tuin overnemen. Ze hebben sterke wortels en kunnen zich makkelijk verspreiden, vooral als de omstandigheden gunstig zijn. Het is dus goed om te weten op welke grond ze het best groeien en hoe je ze in toom kunt houden.
Op welke bodem groeien brandnetels het best?
Brandnetels houden van vruchtbare, stikstofrijke grond. Heb je een stukje tuin waar je veel compost of mest hebt gebruikt? Dan is de kans groot dat je daar ook brandnetels aantreft. Ze groeien het best in vochtige grond en doen het goed op plekken met halfschaduw. Als je dus merkt dat de brandnetels overal opkomen, kan het helpen om eens naar de voedingsstoffen in de grond te kijken.
Wil je brandnetels op één plek houden? Zo doe je dat zonder de natuur te schaden
Als je brandnetels graag wilt behouden, maar ook wilt voorkomen dat ze de hele tuin overnemen, zijn er gelukkig een aantal slimme en natuurlijke methoden om ze te beheersen. Hier zijn een paar duurzame tips, zodat die brandnetels precies daar blijven waar jij ze wilt hebben!
Geef brandnetels hun eigen hoekje en zet een fysieke barrière
Brandnetels kunnen prima in toom gehouden worden door ze een eigen plekje te geven in de tuin, bijvoorbeeld achterin een hoek. Maar brandnetels staan bekend om hun sterke wortelstokken die zich horizontaal kunnen uitbreiden.
Om te voorkomen dat ze buiten dit hoekje ontsnappen, kun je een ondiepe, maar stevige fysieke barrière plaatsen rondom het gebied. Denk aan ingegraven stenen, een kunststof rand, of bamboeplanken die ongeveer 20 cm de grond in gaan. Dit beperkt de wortelstokken en voorkomt dat de brandnetels zich te ver kunnen verspreiden.
Een alternatieve optie is om brandnetels in grote potten of bakken te planten. Zo blijven ze helemaal op hun plaats en zijn ze makkelijker te controleren. Let wel op dat je zorgt dat ze niet in de bloei komen, zo kan het zaad zich niet verspreiden.
Knip brandnetels regelmatig terug vóór de bloei
Als brandnetels eenmaal bloeien, produceren ze zaadjes die door de wind worden verspreid en zo op andere plekken in de tuin terecht kunnen komen. Het is dus heel belangrijk om ze minimaal één keer per seizoen terug te snoeien, en dan vooral net vóór de bloeiperiode. Op die manier zorg je ervoor dat ze zich niet door zaadverspreiding kunnen vermenigvuldigen.
Door de bladeren die je snoeit te gebruiken voor brandnetelgier of thee, haal je het meeste uit je planten zonder dat ze uit de hand lopen. Je houdt ze klein en nuttig zonder dat ze de tuin overnemen.
Mulchen of karton gebruiken voor natuurlijke onderdrukking
Een laag mulch of karton rond de basis van de brandnetels zorgt ervoor dat hun wortels niet makkelijk nieuwe scheuten kunnen vormen buiten het gebied waar jij ze wilt hebben. Mulch – zoals houtsnippers, bladeren of stro – onderdrukt het licht, waardoor opkomende brandnetels moeilijker doorbreken. Karton werkt op dezelfde manier: het verstikt de wortels, houdt onkruid tegen en breekt na verloop van tijd af, wat de bodem zelfs nog verrijkt.
Pro tip: Zorg ervoor dat je mulch of karton niet te dun aanbrengt. Een laag van minstens 5-10 cm werkt het best.
Handmatig uittrekken is wel effectief, maar niet altijd waterdicht
Handmatig brandnetels uittrekken kan werken, maar er kleeft een nadeel aan: brandnetels hebben diepe wortels die vaak afbreken. Als je de wortel niet volledig verwijdert, komen ze toch weer op.
Wil je dit toch proberen, trek dan aan de plant na een regenbui, als de grond vochtig en los is. Gebruik een onkruidsteker om dieper te graven en zoveel mogelijk van de wortel mee te nemen. Hoewel het lastig kan zijn om brandnetels zo volledig uit te roeien, werkt deze methode prima als je het consistent doet. Blijf regelmatig controleren en haal nieuwe scheuten weg zodra ze opkomen.
Let op: Als de brandnetels hardnekkig terug blijven komen, kan een combinatie van handmatig verwijderen en afdekken met karton of mulch helpen om ze in te perken.
Verminder stikstofrijke mest en kies voor bodemverbeteraars
Brandnetels groeien het liefst in stikstofrijke en voedselrijke grond, vooral als deze ook wat vocht vasthoudt. Als je bepaalde delen van je tuin niet aantrekkelijk voor brandnetels wilt maken, vermijd dan het gebruik van compost of meststoffen in die gebieden. Hierdoor zullen ze sneller naar andere plekken “verhuizen” waar de grond wel rijk is aan voedingsstoffen.
Daarnaast houden brandnetels van een neutrale tot licht zure grond (pH rond 5-6,5). Door kalk aan de grond toe te voegen, kun je de pH verhogen en daarmee de bodem minder aantrekkelijk maken voor brandnetels.
Let op: Het verhogen van de pH kan ook effect hebben op andere planten
Planten die brandnetels in toom kunnen houden
Er zijn enkele bodembedekkers en andere planten die niet alleen je bodem verbeteren, maar ook brandnetels helpen onderdrukken door hun ruimte in te nemen. Een paar goede opties zijn:
- Kruipende tijm
Dit laagblijvende kruid zorgt voor een dicht tapijt en kan de bodem bedekken, zodat brandnetels minder ruimte hebben om te groeien. - Vrouwenmantel (Alchemilla mollis)
Deze plant houdt van een lichtzure bodem, groeit snel en kan plekken bedekken waar je brandnetels liever niet wilt zien. - Smeerwortel (Symphytum)
Smeerwortel is een bodembedekker met stevige bladeren die goed werkt om andere planten te onderdrukken. Bovendien is smeerwortel ook nog eens een goede plant voor de biodiversiteit in je tuin. - Bosaardbei (Fragaria vesca)
Dit is een laagblijvende plant die niet alleen decoratief is, maar ook kleine aardbeitjes geeft. Het vormt een dichte laag over de grond en kan helpen om onkruid zoals brandnetels te verminderen.
Door een combinatie van deze bodembedekkers te gebruiken, creëer je een natuurlijk tapijt dat de brandnetels minder kans geeft om te groeien.
Brandnetels hebben zonder twijfel hun voordelen in de tuin, maar als je ze de baas wilt blijven, is het slim om een aantal natuurlijke beheersingsmethoden toe te passen. Met een eigen afgebakend hoekje, regelmatig snoeien, een laag mulch of karton, en het vermijden van stikstofrijke mest hou je ze binnen de perken. Bodembedekkers kunnen ook wonderen doen en houden je tuin mooi en gevarieerd. Zo geniet je van de voordelen van brandnetels zonder dat ze de rest van je tuin overnemen!
