Tand problemen bij konijnen is een veel voorkomend probleem. Gelukkig kun je er op tijd bij zijn als je weet hoe het gebit van een konijn uit ziet en op welke symptomen je moet letten als het gaat om tand problemen bij konijnen.
Wat is er speciaal aan konijnentanden?
De lay-out van de tanden van een konijn is uniek en lijkt alleen op andere lagomorfen zoals hazen. Konijnen hebben 28 tanden en deze zijn meestal verdeeld in twee groepen: de snijtanden en de wangtanden. De wangtanden worden vaak premolaren en kiezen genoemd, hoewel er bij konijnen geen verschillen zijn tussen deze tanden zoals bij mensen. De achterste tanden worden gebruikt om te slijpen en de voorste snijtanden worden gebruikt voor het snijden door vegetatie, hoewel ze kunnen worden gebruikt om te knagen en te bijten. Ze hebben geen hoektanden omdat ze geen dingen hoeven te doden om te eten.
De bovenste kiezen overlappen de onderste kiezen enigszins. Konijnen (en haasachtigen in het algemeen) hebben een enkel paar grote snijtanden aan de onderkant. De bovenste snijtanden omvatten een soortgelijk paar grote of primaire snijtanden en een paar veel kleinere secundaire snijtanden of "huistanden" die zich direct achter de primaire snijtanden bevinden. Normaal gesproken, wanneer de mond gesloten is, vallen de onderste snijtanden tussen de bovenste en de stifttanden. De tanden wrijven tegen elkaar, waardoor hun snijkanten scherp blijven om te grazen. Het voedsel wordt vervolgens naar achteren naar de kiezen bewogen om te malen en te kauwen.
De tanden van konijnen hebben geen echte wortels zoals die van honden of mensen, maar hun top wordt vaak wortel genoemd. In feite groeien al hun tanden continu gedurende het hele leven van het konijn, omdat ze constant versleten zijn bij het kauwen op het taaie gras en de planten waarop ze leven. Deze grassen en planten zijn zeer schurend voor hun tanden. De duur van de begrazing en de ruwheid van het voer zijn beide belangrijke factoren die voldoende tandslijtage mogelijk maken.
Waarom zijn tand problemen bij konijnen zo veel voorkomend?
Om dit systeem goed te laten werken, moeten de tanden goed op elkaar aansluiten. Als ze dat niet doen, staat de resulterende aandoening vaak bekend als 'malocclusie'.
Dit kan gebeuren vanaf de geboorte, vanwege de vorm van sommige konijnenkoppen. Rassen met kortere neuzen, zoals de Nederlandse dwerg- en leeuwenkoprassen, kunnen overvolle tanden hebben. Konijnen kunnen ook malocclusie krijgen doordat ze niet genoeg vezels krijgen om op te kauwen om hun tanden te slijten terwijl ze groeien. Door de juiste voeding is dit te voorkomen.
Overgroeide tanden leiden tot allerlei problemen voor konijnen
De tanden van konijnen groeien verbazingwekkend snel. De snijtanden kunnen maar liefst 2-2,4 mm per week groeien, wat twee tot vier keer sneller is dan de wangtanden! Ze stoppen nooit met groeien en slijten door het kauwen. Als er dingen misgaan en konijnen gebitsveranderingen ontwikkelen, kan de resulterende malocclusie van de tanden (tandziekte) de volgende problemen veroorzaken, vooral als ze niet worden behandeld:
mondproblemen
De kiezen zullen stekelige stukjes ontwikkelen aan de buitenrand van de boventanden en de binnenrand van de ondertanden. Deze sporen graven zich in de wangen en de tong en veroorzaken speekselvloed, pijn en zweren.
Kaakproblemen
De onderste wangtanden kunnen overgroeien, misvormd en vervormd raken en zelfs het kaakbot binnendringen. Dit kan pijn en in sommige gevallen infecties tot gevolg hebben.
Infecties zullen uiteindelijk leiden tot grote zwellingen op de kaaklijn, ook wel abcessen genoemd. Deze kunnen zo groot zijn als golfballen en zijn gevuld met stevige witte pus.
Oogproblemen
Ook de boven molaren en/of snijtanden kunnen te lang worden en omhoog duwen op het traankanaal van de ogen. Dit is het afvoerkanaal van de tranen uit het oog, en als het wordt platgedrukt door tandwortels, zullen de tranen in plaats daarvan overlopen op de vacht rond het oog. Dit leidt heel gemakkelijk tot vervelende ooginfecties. Konijnen kunnen door gebitsproblemen zelfs abcessen achter hun ogen krijgen.
Lees ook: Diarree bij konijnen
Algemene slechte gezondheid door tand problemen bij konijnen
Als een konijn tand problemen heeft, stoppen ze vaak met eten. Dit heeft weer gevolgen voor de algemene gezondheid, de spijsvertering en de productie van normale ontlasting. Deze situatie kan levensbedreigend zijn en de ontwikkeling en progressie van tandziekte bij konijnen kan zonder behandeling fataal zijn.
Symptomen waar je op moet letten, die kunnen wijzen op tand problemen bij konijnen:
- Verlies van eetlust
- Gewichtsverlies
- Dribbelen of nat rond mond en kin
- Waterige ogen, afscheiding of infectie.
- Een vuile bodem - door zichzelf niet schoon te maken.
- Knobbels of bultjes op de onderkaak.
- Elke algemene slechte gezondheid.
- Preventie van tandziekte door onvoldoende slijtage kan worden bereikt door het konijn een voeding te geven die voldoende vezelrijk is.
Als je een van het bovenstaande opmerkt, neem dan contact op met jouw dierenarts!
Lees ook:Konijnen en gezelschap