Varkens houden

In deze post nemen we jullie mee over het topic varkens houden. Er komt weer van alles bij kijken en elk dier heeft andere behoeftes en eisen voor zijn stukje. In de blog over varkens houden zullen we de verschillende onderwerpen aankaarten, van huisvestiging tot gezondheid  en de regels rondom varkens houden als hobbyboer.  De eerste vraag of je een varken alleen kan houden? Dat antwoord is in ieder geval nee. Want varkens zijn ook sociale dieren en zijn het beste met 2 of meer.

Hier gaan we het over hebben:

• Huisvestiging
• Hoeveel kost een varken?
• Voeding
• Ziekten en aandoeningen
• Verzorging
• Slachten en varkensvlees
• Regels varkens houden

Huis vestiging en hoeveel m² per varken?

Varkens hebben een aantal dingen nodig. Allereerst is het aan te raden om een goed stuk grond te hebben voor de varkens. Het minimale is toch wel 100m² voor 2 varkens. Daarnaast is het ideaal als je de wei kan wisselen voor de varkens. Ze zullen er anders een grote modderpoel van maken. Voor de rotatie zijn ze super en bemesten ze het stuk grond en ploegen ze het om.

Varkens hebben buiten behoefte aan een gevarieerde omgeving waar ze bezig kunnen zijn. Denk aan een stuk waar ze hun behoefte kunnen doen, een modderpoel, een schaduwplek en hun verblijf.

Voor de varkens is het noodzakelijk dat je een goede omheining hebt. Dit kun je doen met schapennet of stroomdraad. Ze zullen het namelijk blijven proberen en schrikken af van de stroomdraad. Zorg wel dat er altijd stroom op staat en voldoende, want zodra ze het doorhebben zullen ze uitbreken. Je kunt zo het stuk opdelen en de varkens steeds doorschuiven naar een ander deel. Dan kan het andere deel ¾ van de tijd herstellen.

Varkensverblijf

Per varken heb je een stal nodig met een minimale oppervlakte van 6m². Bouw het verblijf stevig en ruim voor het varken, want ze zullen nog groeien! In de varkensstal hebben de varkens behoefte aan een droge en warme ligplaats. Dit creëer je door stro te gebruiken en een stevige stenen ondergrond. Ze kunnen zich dat goed nestelen in het hok. Varkens houden er namelijk van om zich wat meer in een hol te graven. Je kunt ze ook een strobaal geven en ze zullen de stal dan zelf instrooien. Daarnaast kan je ook gebruik maken van zaagsel, maar de ondergrond moet dan niet glad zijn. Varkens zijn zindelijk en zullen het hok niet bevuilen. Maar je zal het strooisel wel moeten vervangen. Kijk naar de staat van het hok en houd bijvoorbeeld 3 maanden aan.

Modderbad

Varkens zweten niet en zijn gevoel voor hitte. Het is daarom belangrijk dat ze ook schaduwplekken hebben en bomen. De bomen kunnen ze ook gebruiken om zich langs te schuren. Verder is een modderbad een must have. Dit gebruiken ze om af te koelen bij warm weer. Varkens voelen zich het beste bij een gemiddeld van 10 tot 20 graden.

Hoeveel kost een varken houden?

Een varken kost ongeveer €25 tot €750. Maar dat is erg afhankelijk van het soort ras. Pas bij het kopen van een varken goed op. Te goedkoop is niet goed en zal je goed naar het dier moeten kijken. Je wilt namelijk geen verwaarloosd varken kopen dat ziektes heeft of veel naar de dierenarts moet. Te jong is ook niet goed, ze moeten wel zelfstandig kunnen leven.

De weide en de stal zijn de grootste kosten. Het bouwen van een stal kan variëren in prijs, heb je veel materiaal nodig? Moet je het laten maken? Dit kan bijvoorbeeld €500,- tot €2000,- zijn. Een weide met oppervlakte kost je ook geld, zeker als je het moet huren.

De kosten voor stro, hooi, voer en dierenarts zijn ongeveer 40-50 euro er maand per varken. Maar als je veel etensresten hebt, een grote weide etc. kan dit weer lager uitvallen.

Voeding

Je hebt het vast al eens gehoord, maar varkens zijn alleseters met een maag. Het verteringsstelsel lijkt veel op dat van ons. Maar wat eet een varken dan precies?

Varkens moeten genoeg ruwvoer krijgen en dat aangevuld met fruit en varkensbrokken. Het kan dus gras, hooi, groenten, fruit en varkensbrokken zijn. Brood eten ze ook, maar dit moet met maten zijn. Keukenresten zijn ideaal voor het varken als aanvulling. Maar let wel goed op of dit in hun dieet past, want ze kunnen niet tegen alles. Verder houden ze meer van gekookte groente dan rauw.

Ruwvoer dien je op meerdere plekken neer te zetten voor de varkens. Zo hebben ze allemaal een kans om te eten.

Een pas geboren big drinkt al meer dan 1 liter water per dag en dat is bij volgroeide varkens tot 8 liter. Het zijn dus grote drinkers. Zorg dus dat hun drinken schoon is en dat dit van het modderbad af ligt. Zo blijft het water schoon.  Let op dat een drachtig zeug een flink stuk meer drinkt, wel 15 tot 30 liter per dag.

Een varken voer je gemiddeld 2% van zijn gewicht per dag. En je kan ze altijd sla, witlof, andijvie, komkommer, tomaten, hooi en onkruid geven. Zorg altijd dat het aanvullende eten goed gekookt is en veilig is voor de varkens

Het volgende maar met mate: wortels, fruit, aardappelen, mais, rozijnen, yoghurt, rauw ei.

Een goede tip is om een eigen kreet te hebben bij het geven van voeren. Zo leren de varkens jouw woord / kreet kennen en associëren ze dit met eten. Mochten ze een keer losbreken, kun je dit gebruiken om ze te ‘roepen’.

Lees je goed in over varkens houden! Bekijk ook het boek 'Het grote kleine varkens handboek'

Ziektes en aandoeningen bij varkens

Varkens hebben ook te maken met ziektes en aandoeningen. Heb je varkens? Zorg er dan voor dat je de varkens regelmatig inspecteert en je bewust bent van de risico’s en ziektes die een varken kan krijgen. Het zijn vaak wel sterke dieren en worden zelden ziek als ze onder goede omstandigheden gehouden worden. Verder zijn er ook ziektes bij varkens die wettelijk gemeld moet worden bij de overheid. Zo worden deze verder bestreden. De dierenarts weet vaak wat er moet gebeuren.

Een aantal gezondheidsproblemen bij varkens zijn:

• Diarree is te herkennen aan de platte mest en is soms bloedering. Het kan het gevolg zijn van een bacteriële of virale infectie, maar kan ook van worminfecties zijn of zelfs problemen met voer. Jonge biggen zijn hier een stuk gevoeliger voor en kunnen er aan overlijden.
• Ademhalingsproblemen zijn te herkennen aan hoesten, niezen en een snotneus. Dit komt vaak door een vervuilde stal of weide. Er hangt te veel ammoniak in de lucht en mest. Het vergroot de kans op ziektes als ze dicht op elkaar zitten. Let goed op bij het varken en de anderen.
• Voederfouten zijn te herkennen aan platte mest, vermageren of vervetten. Dit komt vaak voor door verkeerd voeren van de varkens. Ze moeten veel ruwvoer krijgen.
• Wormen zijn te herkennen aan lusteloosheid, vermageren en soms hoest. Bespreek het met je dierenarts en bespreek de ontworming die nodig is. Het roteren van de wei is een goede preventie.
• Oormijt kan herkend worden aan het schudden en schuren. Er komt vuil in het oor en de mijt heeft hier een goede schuilplaats. Je kan het behandelen met speciale zalf of een anti-parasietenmiddel.
• Wonden, en staart- en oorbijten zijn oppervlakkige wonden en kunnen goed behandeld worden door de eigenaar, zijn de wonden groot en ernstig ga dan naar een dierenarts. Let goed op dat andere elkaar niet bijten. Het is vaak een teken van slechte omstandigheden. Kijk naar de behoeftes en eisen en zorg dat hier aan voldaan wordt.
• Kreupelheid is te herkennen aan een gekromde rug en het ontlasten van een van de poten. Het varken heeft rust nodig en klauwverzorging is belangrijk. Ontstoken klauwen moeten behandeld worden bij de dierenarts, te lange of beschadigde klauwen moeten bijgesneden worden. Zorg voor voldoende bewegingsruimte. Let op het juiste lichaamsgewicht en een droog hok.

Verzorging varkens houden

Varkens zijn dieren die je dagelijks moet verzorgen. Er zijn taken zoals het verwijderen van mest en vuil. Het 1 of 2 maal dagelijks voeren van je varkens. Het verschonen van het water. Controleren of ze gezond uit zien en zich normaal gedragen. Verder zijn er dingen die je wekelijks of minder moet doen. Maar je zult dit wel in het achterhoofd moeten houden:

• Een keer per week een grondige controle van het drinkwatersysteem als dit een automatisch systeem is
• Wekelijks kijken of er voldoende stro in de stal ligt en het eventueel bij vullen
• Controleren van weide afsluiting en kijken of er nog voldoende stroom is
• Verder kan je wekelijks roteren van de weide die ze gebruiken.
• Verschoon de stal iedere 3 maanden.
• Een keer per jaar reinig je de stal grondig en ontsmet je het. Hoe meer dieren hoe vaker je dit moet doen. Ziektes broeden zo. Je kan de stal demoteren en grondig afspuiten met een hoge druk en ontsmettingsmiddel. Zorg er voor dat er geen plassen in het verblijf van de varkens zijn met schoonmaakresten.

Lees ook Ondegrondse kas: de Walipini

Slachten en varkensvlees

Een varken is een goede aanvulling op het zelfvoorzienende leven als je in je eigen vlees wilt voorzien. Een varken groeit snel en weegt zo al snel 70 tot 90KG. Dit kan al na 6 maanden zo zijn. En dan houd je ongeveer 50KG vlees over van een varken van 70 Kg. Bij een 90kg varken is dit ongeveer 60 kg.

Als je een varken houd voor de slacht, is het belangrijk om te weten dat je dit niet zomaar zelf mag doen. Verder mag je het vlees alleen zelf gebruiken voor eigen consumptie. Je mag het dus niet verkopen.

Let op: begin dus niet zomaar aan varkens, ook bij het slachten zijn veel regels en zorg dat je een slachter kent en weet wat er moet gebeuren. Het gaat immers om een leven dier.

Regels en meer voor varkens houden

Het houden van varkens is hobbymatig mogelijk. Ook zelfs voor het vlees Maar bij het houden van varkens als hobby of voor een zelfvoorzienend leven, er zijn regels aangebonden. Denk aan het vervoer van de varkens, je dient ze te registeren. En het slachten van varkens kan je niet zomaar zelf doen. Als je dus varkens gaat houden, lees je dan goed in over de algemene punten, maar zeker ook zo belangrijk de regelgeving.

Ook als je wilt gaan fokken, zijn er regels aan verbonden. Lees je dus even goed in wat wel en niet mag!  Zie NVWA

Lees ook Geiten houden