Duurzaamheid is voor veel mensen een enorm actueel thema. Het woord vliegt ons om de oren in vrijwel alle sectoren. Kijkend naar mode, voedsel(verspilling), afval, manieren van reizen: het zo duurzaam mogelijk leven is voor velen een terugkerend belangen op meerdere vlakken. Cradle-to-cradle (C2C) is een term die tevens steeds meer terrein begint te winnen in de duurzaamheidskringen, en dan vooral in productieketens. Maar wat betekent dit eigenlijk? Waar komt het vandaan, en hoe verschilt het van andere termen zoals recycling? In dit artikel lees je alles over cradle to cradle. Hecht je veel waarde aan duurzaamheid, dan is het zeker verstandig om je in cradle to cradle te verdiepen.
De principes van Cradle to Cradle
Cradle to Cradle is een ontwerpprincipe wat voornamelijk wordt gebruikt in de productontwikkeling sector. Deze stamt uit de jaren 90 en werd ontwikkeld door de Duitse professor chemicus Michael Braungar en de Amerikaanse architect William McDonough. De term betekent letterlijk “van wieg tot wieg” en gaat uit van de oneindige circulatie van alle stoffen van een nieuw product. Dat klinkt ingewikkeld, maar dat valt best wel mee. Als we kijken naar een product, gaat het cradle to cradle principe ervan uit dat alle stoffen die het bevat veilig kunnen en worden hergebruikt. Hierin bestaat er geen afval.
Afval is volgens de bedenkers namelijk voedsel. Dat is het in de natuur ook: denk maar eens aan de bladeren van een boom, die de voedsel vormen voor diezelfde boom. Makers die het cradle to cradle-principe volgen, zien alle componenten van een ontworpen product als “voedingsstof” voor de volgende generatie producten. Verspilling is dus uit den boze, maar ook onnodig als het principe juist is toegepast. Dan bestaan er namelijk in het gemaakte product ook geen niet-herbruikbare of onschadelijke componenten.
Lees cradle to cralde: afval = voedsel
Nieuwe kijk op productie
Feitelijk hebben we het bij cradle to cradle dus over een nieuwe kijk op productie. Makers maken hierbij over het algemeen gebruik van een aantal principes en uitgangspunten. Het voornaamste is natuurlijk de naamgever: wieg tot wieg gaat, zoals gezegd, uit van een oneindige cyclus, en niet van een wieg-tot-graf principe waarbij stoffen niet herbruikbaar of onafbreekbaar zijn. Hierin is er een sterke blik op de toekomst: cradle to cradle makers willen de huidige generatie voorzien, maar ook de wereld beter achterlaten. ‘Upcycling’ maakt hier deel van uit. Een product moet minstens net zo goed dan wel beter gemaakt worden in het volgende leven. Bij ‘recycling’ worden er slechts componenten hergebruikt, en gaan er ook materialen verloren. Niet verrassend wordt er bij cradle to cradle productie gebruikt gemaakt van hernieuwbare of duurzame energie.
Een speciale C2C-certificering waarborgt het cradle to cradle-gehalte van een bedrijf. Met dit internationale keurmerk kan deze laten zien dat het voldaan heeft aan de cradle to cradle richtlijnen bij de totstandkoming van een product of lijn. De organisatie wordt getoetst op onder andere de samenstelling van de materialen, de sociale rechtvaardigheid en de mogelijkheid tot hergebruik. Een bedrijf mag zich dus niet zomaar cradle to cradle noemen. Indien een bedrijf over het C2C-keurmerk beschikt, kun je er dus op toevertrouwen dat het bedrijf daadwerkelijk volgens de principes van cradle to cradle werkt. De grondstoffen van een product kunnen dan eindeloos hergebruikt worden. Om die reden is een product van een bedrijf met een C2C-keurmerk een keuze die goed is voor het milieu.
Cradle to cradle voorbeelden
Het klinkt waarschijnlijk allemaal nog een beetje cryptisch, maar misschien schept een praktisch voorbeeld een duidelijker beeld. Stel: een kledingontwerper wil een lijn creëren volgens de cradle to cradle principes. Deze kledinglijn zou dan ten eerste bestaan uit allemaal natuurlijke en biologisch afbreekbare materialen. De katoenboeren en productiemedewerkers mogen tevens tijdens het ontwikkelingsproces niet blootgesteld worden aan chemicaliën, kunstmesten of pesticiden. Deze mogen trouwens sowieso niet gebruikt worden, want dit gaat tegen de principes in. De kleding wordt tevens ontwikkeld door middel van hernieuwbare, groene energie.
Voordelen cradle to cradle
De impact op milieu en omgeving die een cradle to cradle implementatie op een productieproces kan maken valt niet te onderschatten. Zoals genoemd, is het voornaamste voordeel dat grondstoffen niet verloren gaan omdat alles opnieuw gebruikt wordt. Dit voordeel is een fijne bijkomstigheid die wordt bereikt door het voornamelijke gebruik van natuurlijke alternatieven in producten. Anders gezegd: er belandt veel minder schadelijke rotzooi in de natuur, sinds alles natuureigen is. Door het massale recyclen en upcyclen wordt materiaalverbruik ook drastisch verminderd. Daarnaast helpen de hernieuwbare energiebronnen de ecologische voetafdrukken van een product te verminderen. Daarnaast wordt energie- en watergebruik ook aanzienlijk verbeterd. In sommige gevallen werd er zelfs tot de helft minder water en energie gebruikt tijdens de productieperiode! Organisaties die werken volgens een C2C principe, maken dus daadwerkelijk verschil voor de wereld van morgen.
Verschil tussen cradle to cradle en recyclen
Men verwart cradle to cradle nog weleens met recycling. Toch zitten er een aantal significante verschillen tussen deze twee termen. Wanneer je ernaar streeft om zo duurzaam mogelijk te leven, is het goed om die verschillen te kennen. Bij producten die gerecycled kunnen worden, zijn er vaak bepaalde componenten die hergebruikt kunnen worden. Er is echter ook sprake van restafval. Een deel van de grondstoffen gaat bij recycling dus verloren. Bovendien is het niet mogelijk om een component steeds opnieuw te recyclen. Uiteindelijk wordt het materiaal onbruikbaar. We spreken dan van cradle to grave. Alhoewel een dergelijk product beter voor het milieu is dan een product dat je na gebruik weggooit, kan het tegenwoordig nog duurzamer.
Alhoewel je C2C als een vorm van recycling kunt zien, is er bij cradle to cradle altijd sprake van upcyling. Bij recycling kan er ook sprake zijn van downcycling. De gebruikte grondstoffen krijgen een nieuwe toepassing, maar worden wel minder waard. Cradle to cradle gaat verder dan downcycling. Producten die volgens dit principe zijn gemaakt, kunnen volledig hergebruikt worden. Om die reden is cradle tot cradle duurzamer dan downcycling. Er gaan helemaal geen grondstoffen verloren en de gebruikte materialen verliezen geen waarde. Alhoewel het goed is om producten te downcyclen, is het nog beter om producten volgens het cradle to cradle principe te maken.
