Heb je ooit zaden geplant en is er niets opgekomen? Dit kan het resultaat zijn van veel verschillende factoren, zoals bodemvochtigheid, zaadlevensvatbaarheid, bodemtemperatuur, plantdiepte en vele andere factoren. Maar niet alle zaden zijn meteen klaar om te ontkiemen wanneer ze in de grond worden geplant. Sommige zaden hebben andere omstandigheden nodig om te kunnen ontkiemen, dit zijn speciale kiemers.
Hoe ontkiemen normale zaden?
Bijna alle zaden ontkiemen bij een temperatuur van ongeveer 16-21°C als ze in contact staan met vochtige, beluchte grond; de grond moet vochtig zijn tot ongeveer 50 tot 75 procent van het vochtvasthoudend vermogen van de grond - dat wil zeggen vochtig, niet nat.
Veel groentezaden - meestal gewassen die gedijen in koelere temperaturen - zullen ontkiemen in de grond bij temperaturen zo laag als 7-10°C, sommige zelfs in nog koelere grond, dit zijn koudekiemers, later meer hierover.
Alle zaden moeten worden geplant in fijnkorrelige grond. Dit is humusrijke leemachtige grond die een goed afgebroken organisch materiaal bevat. Fijnkorrelige grond is goed belucht, wat zorgt voor een goede uitwisseling van gassen tussen het embryo van het kiemende zaad en de grond. (Zaden hebben net als mensen zuurstof nodig; zuurstof wordt gedeeltelijk omgezet in kooldioxide tijdens de groei; de kooldioxide moet door beluchte grond van het zaad worden afgevoerd.)
Grond voor het starten van zaadjes moet alleen vochtig zijn; vocht is nodig voor de meeste zaden om de zaadhuid te laten zwellen en openen; water is essentieel voor zaden en planten om voedingsstoffen door de zaad- en plant te transporteren.
De meeste groentezaden moeten worden geplant op een diepte die 3 keer de dikte van het zaad is. Bijvoorbeeld, een boonzaad zo groot als 2cm breed moet 6cm diep worden geplant. Een wortelzaad dat 1mm breed is, moet 3mm diep worden geplant.
Speciale kiemers in de moestuin
Sommige zaden zijn speciale kiemers. Om succesvol zaden te zaaien, zijn hier de uitzonderingen die je moet kennen:
Zaden die licht nodig hebben om te kiemen
Sommige groentezaden, vooral de zeer kleine, hebben licht nodig - geen duisternis - om te kiemen. De zaden van deze planten zijn meestal erg klein en vallen natuurlijk uit uitgebloeide bloemen of uit rottend fruit op de grond.
Zaden die licht nodig hebben om te kiemen zijn onder andere sla en bonenkruid. Deze zaden moeten niet bedekt worden met grond, of slechts lichtjes. Druk deze zaden in de grond met je vinger of duim zodat het zaadje net omringd wordt maar niet bedekt is met grond. Houd de grond vochtig en bescherm de zaden tegen uitdrogende zon, wind en foeragerende vogels door de zaaibedekking met een licht drijvend vlies te bedekken.
Zaden die weinig grondbedekking nodig hebben om te kiemen zijn broccoli, spruitjes, kool, bloemkool, Chinese kool, collards, komkommers, aubergines, boerenkool, koolraap, prei, meloenen, paprika's, courgettes en tomaten.
Deze zaden kunnen ontkiemen in het licht als ze omringd zijn door vochtige grond, of ze kunnen lichtjes bedekt worden met grond.
Zaden die baat hebben bij weken in water
Sommige zaden ontkiemen sneller als ze worden geweekt in water of water met een druppel azijn voordat ze worden geplant. Zaden met harde coatings, grote zaden en zaden met gerimpelde coatings hebben baat bij het weken in water voor het planten.
Deze zaden omvatten asperges, bonen, wortelen, maïs, okra, peterselie, erwten, pompoenen en courgettes. Bietenzaadjes en snijbietzaadjes hebben ook baat bij weken in water.
- Doe deze zaden in een ondiepe schaal met water of leg ze op een vochtige papieren handdoek en doe ze in een afgesloten plastic zak om vocht op te nemen.
- Warm water zal de inweektijd verkorten.
- Voeg een paar druppels keukenazijn toe aan het water; het zuur in de azijn zal ook helpen de zaadhuid af te breken.
- Week deze zaden lang genoeg zodat de zaadhuid vocht kan opnemen - ongeveer 12 uur of 's nachts.
Zaden die baat hebben bij krassen of insnijden
Zaden met zeer harde coatings ontkiemen sneller als de zaadhuid wordt gekrast of ingesneden en daarna in water wordt geweekt voordat ze worden geplant. Dit proces wordt scarificatie genoemd.
Zaden die baat kunnen hebben bij licht krassen voor het planten zijn bonen, meloenen en courgettes.
Scarificatie zou de zaadhuid moeten verzwakken zodat vocht gemakkelijker kan worden opgenomen. Prik de zaadhuid niet door, dit kan het zaadembryo doden.
Zaailingen die niet goed reageren op verplanten
De wortels van sommige zaailingen nemen niet goed aan bij verplanten.
Groenten en kruiden die het beste ter plaatse in de tuin kunnen worden geplant zijn anijs, rucola, bernagie, wortelen, kervel, koriander, dille, venkel, mosterd, peterselie, pastinaak, erwten, radijs, koolraap, spinazie, snijbiet en raapstelen.
Koudekiemers
Wat zijn koudekiemers en waarom hebben zaden het nodig?
Koudekiemers komen van nature op wanneer zaden buiten in de koude winter worden gezaaid. Het is een overlevingsmechanisme zodat het zaad niet voortijdig ontkiemt.
Veel planten hebben een periode van koude temperaturen nodig om hun sluimercyclus te doorbreken, waarbij houtachtige planten en kruidachtige vaste planten enkele van de meer voorkomende soorten zijn.
Zaden die het beste vroeg in koele grond kunnen worden geplant zijn rucola, broccoli, spruitjes, kool, wortelen, bloemkool, Chinese kool, tuinkers, boerenkool, koolraap, prei, sla, mosterd, uien, peterselie, pastinaak, erwten, radijs, spinazie en knolrapen.
Kruiden die het beste vroeg in koelere grond kunnen worden geplant zijn bernagie, kamille, kervel, koriander, dille, marjolein en tijm.
Hoe ontkiem je koude kiemers binnenshuis?
Als je, net als ik, vergeten bent om je zaden afgelopen herfst te planten, kunnen we ze voor deze lente nog steeds laten groeien door de nodige omstandigheden binnenshuis na te bootsen.
- Plaats zaden in een bevochtigde papieren handdoek met zand, veenmos of vermiculiet in een gesloten container of afgesloten plastic bakje.
- Plaats de container in de koelkast bij 0,5 graden tot 6,5 graden
- Laat het één tot drie maanden staan.
- Controleer de zaden periodiek op overtollig vocht.
- Na het verwijderen van het zaad uit het bakje, zaai het in potten of zaai het direct buiten als de omstandigheden geschikt zijn.
Let op dat de lengte van de benodigde kieming afhankelijk is van de plantensoort. Deze periode varieert doorgaans van één tot drie maanden.
Het is belangrijk om je zaden af en toe te controleren om er zeker van te zijn dat er nog wat vocht in de container zit, maar niet te veel dat schimmel kan veroorzaken. Je kunt de zaden ook periodiek controleren om te zien of ze ontkiemen; ontkiemde zaden kunnen worden geplant.
Lees ook
